معادن گچ در افغانستان

معدن گچ در غزنی 

سنگ گچ کلسیم سلفاید آبدار طبیعی است و در چندین شکل بلوری یافت می‌شود که در داشته‌های خاکی پوسته جامد کره زمین به شکل قشرهای نسبتاً ضخیم و کلفت فراوان است که آن را از دل زمین بیرون می‌آورند و مورد به‌کارگیری قرار می‌دهند. گچ را پس از استخراج از معدن مانندآهک به کوره می‌برند و تا دمای نزدیک به ۱۸۰ درجه سانتی‌گراد گرما می‌دهند تا شماری از مولکول‌های آب تبلورش را از دست بدهد وبه شکل گچ قابل استفاده به عنوان مصالح ساختمانی و قالب گیری درآید. 

گچ با داشتن خواص زود گیر بودن، ازدیاد حجم به هنگام سخت شدن و مقاوم بودن در مقابل آتش موارد استفاده زیاد دارد، که در ساختمان سازی برای سفید کاری و تمیز کاری، کشاورزی، پزشکی، صنعت کاغذ سازی، صنعت پتروشیمی بحیث خشک کن، صنعت چرم سازی و غیره استفاده می شود.

گچ از پختن و آسیاب کردن سنگ گچ بدست می‌آید. سنگ گچ از گروه مصالح ساختمانی کلسیم دار است که به طور وفور در طبیعت یافت می‌شود وتقریبا در تمام نقاط روی زمین وجود دارد و از لحاظ فراوانی در طبیعت در ردیف پنجم می‌باشد . در افغانستان هم در بیشتر ساحات وجود داشته که می توان از آن جمله ساحات ذیل را نام گرفت:

• در شیرین تگاب فاریاب

• ورسج- تخار

• هرات

• ولسوالی دولینه- شهرک-  غور، بادغیس

• ولسوالى دايميرداد و حصه اول و دوم بهسود میدان وردک 

• در منطقۀ شيرپير شرق مرکز سمنگان 

• بغلان

• جوزجان

• کندز ولسوالی چهاردره

ازین جمله در حال حاضر، گچ شیرین تگاب ولایت فاریاب در سطح شمال کشور شهرت خاص پیدا کرده و حتی بازار گچ های وارداتی ایران را نيز به رکود مواجه ساخته است . و در ولایت غور در نقاط زیاد معدن گچ وجود دارد که هرگاه به قرارداد سپرده و استخراج شود، عواید زیادی از درک این معادن به خزانۀ دولت واریز خواهد شد؛ اما تا کنون روی این معادن کدام سروی و تحقیق صورت نگرفته و به قرارداد سپرده نشده است. 

بصورت کل در سال های 1389 و 1390 تقریبآ 22 معدن گچ مورد استخراج قرارگرفته و مردم از گچ آن بهرمند شده که می توان قرارداد های معادن را از وزارت معادن و پطرولیم و ویب سایت این وزارت بدست آورد .  معدن گچ بصورت پراگنده در ولایات مختلف افغانستان وجود داشته که مردم بصورت عنعنوی و جزیی از آن استفاده می کنند.   

در حال حاضر بیشتر معادن افغانستان بشمول معدن گچ بشکل غیر قانونی و غیر فنی توسط مردم و یا هم زورمندان استخراج  می شود که می توان از آن جمله معدن گچ ولسوالی دامان ولایت کندهار را نام برد. در معدن گچ ولسوالی دامان کندهار، استخراج غیرقانونی و غیر فنی صورت میگيرد؛ اما حکومت در مورد استخراج غیر قانونی آن، هیچ نوع اقدامی نکرده است  به اساس این گزارش یکتن از استخراج کنندگان معدن گچ ولسوالی دامان ولایت کندهار میگوید که حدود ده کارگر را با خود برای استخراج گچ به کار گماشته، که امور استخراج و پروسس گچ را به پیش میبرند. اما سوال اینجاست که چرا با وجود انواع مختلف معادن در کشور، حکومت بخصوص وزارت معادن و پطرولیم برای استخراج و اکتشاف هیچ کاری را انجام نداده است.

شنبم منصوری، دستیار برنامه نظارت مردمی از صنایع استخراجی و معادن دیدبان شفافیت افغانستان

[1] https://fa.wikipedia.org/wiki/%DA%AF%DA%86

[2] https://fa.wikipedia.org/w/index.php?title=%DA%AF%DA%86&action=edit&section=6

[3] http://mines.pajhwok.com/dr/news/%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%AA-%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%A8

[4] http://mines.pajhwok.com/dr/news/%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%D9%89-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%86-%D9%88%D9%84%D8%A7%D9%8A%D8%AA-%D8%BA%D9%88%D8%B1

[5] http://mom.gov.af/fa/page/1384