مردم در داخل و خارج افغانستان در حال حاضر منتظر نشر کامل قراردادهای استخراجی هستند، با وجود که دولت افغانستان قرارداد کامل نفت آمو دریا (2011) و بیش از 200 قرارداد کوچک استخراج معادن را منتشر نموده است[1] اما تمام قراردادهای نشر شده را قراردادهای کوچک و موارد مرتبط به عملیات های کم درآمد، مانند مواد ساختمانی و نمک تشکیل می دهد. داود شاه صبا وزیر معادن و پطرولیم از نشر تمام جزییات قرار دادهای معادن این کشور در ویبسایت رسمی اش خبر داد. و گفت" براساس مکلفیت، پس از هفت سال، قرارداد مس عینک را از طریق وب سایت وزارت معادن و پترولیم به نشر سپردیم. همه رسانه ها، مردم افغانستان و جامعه مدنی و هر کسی که علاقه دارد که بفهمد در این قرارداد چه مواردی وجود دارد، می توانند به این ویبسایت مراجعه کنند[2]." با اساس این گزارش نشر قراردادها در زمانی صورت می گیرد که قبل از این گمانه زنی های زیادی در مورد قرادادهای استخراج معادن و مراودات نفتی وجود داشت و مردم در مورد دارایی های معدنی و طبیعی کشورشان در یک خلاء معلوماتی قرار داشتند. نهادهای جامعه مدنی که در راستای منابع طبیعی و صنایع استخراجی کار می کنند برای انتشار این قراردادها دست به دادخواهی و ومدافعه زده اند و برعلاوه از نشر قرارداد خواهان موارد دیگر نیز بودند که از آن جمله می توان موارد ذیل را ذکر کرد:
• انتشار کامل تمام قراردادهای استخراجی که تا به حال امضا شده اند و در آینده منعقد خواهد شد.
• تهیه قراردادهای عمده به هر دو لسان ملی
• نشر توافقنامه های وابسته به این قراردادها، بشمول توافقنامه های زیربنایی و قراردادهای فرعی عمده
• نشر تمام مطالعات و ارزیابی های که در مورد نتایج احتمالی پروژه های استخراجی انجام شده است.
• نشر اینکه کمپنی هایی که برای بدست آوردن امتیاز این قراردادها پیشنهاد می دهند، چه مزایای به دست خواهند آورد و همچنین نشر دلایل اعطای قرارداد برای آنها[3]
اما سوال اینجاست که از نشر این قراردادها برای چی و چگونه استفاده صورت گیرد؟
موارد استفاده از قراردادها بیشتر است ولی تا اکنون در داخل کشور استفاده آنچنانی که باید صورت می گرفت، نگرفته است. نشر قرارداد ها میتواند نهادها ملی و بین المللی و نهادهای مدنی را دربخش های شفافیت روند استخراج، حسابدهی دولت از عواید جمع آوری شده، تعهد دولت و کمپنی استخراجی برای انکشاف محلات، حفظ میحط زیست کمک کند. همچنان نهادها میتواند برای تطبیق برنامه های خود از نشر قراردادها استفاده کنند که برای اولین بار اداره دیدبان شفافیت افغانستان از نشر قرارداد ها برای پیشبرد فعالیت های برنامه نظارت مردمی از صنایع استخراجی خویش استفاده نمود. نشر قراردادهای معادن، دیدبا شفافیت افغانستان را در خصوص انتخاب ساحات تحت پوشش کمک میکند و میتواند مطابق شاخص های که برای تطبیق برنامه نظارت اجتماعی تعین نموده است، ممد واقع شود ولی تحلیل ما نشان میدهد که متاسفانه معلومات نشر شده در رابطه به قراردادها، در ویبسایت وزارت محترم معادن و پطرولیم ناقص بوده و تغییرات اخیر در این رابطه در قراردادها وجود ندارد.
برنامه نظارت مردمی از صنایع استخراجی دیدبان شفافیت افغانستان برای بازسازی استراتیژی برنامه خویش از نشر قرارداد های معادن افغانستان مستفید شده و اینکه کدام معادن در کشور با کدام شرکت قرارداد شده، با چی مقدار حق الامتیاز و دیگر تمام موارد که برای فعالیت های برنامه ضروری بود ازین قراردادها بدست آورده است.
دیدبان شفافیت افغانستان خواستار نشر معلومات دقیقِ قراردادهای فعال، قراردادهای لغو شده، قراردادهای به تعلیق درآمده و قراردادهای تمدید شده بوده تا در دسترس نهادهای جامعه مدنی قرار گیرد تا شود که نهادهای جامعه مدنی و تمام افراد ذینفع در رابطه، دست باز داشته باشد.
شبنم منصوری دستیار برنامه نظارت مردمی از صنایع استخراجی و معادن، دیدبان شفافیت افغانستان
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر