مدیریت ضعیف اطلاعات در وزارت معادن و پطرولیم

2015/ 12/09

وزارت معادن و پطرولیم در مدیریت اطلاعات ضعیف بوده و ظرفیت مدیریت آنچنانی که ادعا دارد، را ندارد. دیدبان شفافیت افغانستان، برای برنامۀ نظارت مردمی از صنایع استخراجی در بخش قراردادهای پروژه های فعال معادن، از وزارت معادن و پطرولیم خواهان معلومات گردید ولی صحبت های اخیر با سخنگوی وزیر معادن نشان می دهد که این معلومات ناقص است. دیدبان شفافت از جمع 29 قرار داد که لیست آن از ریاست کادستر وزارت معادن به برنامه نظارت مردمی از صنایع استخراجی داده شده، نشان می دهد که تعداد از این معادن فعال نیست. این در حالیست که وزارت محترم معادن در آماده ساختن معلومات هم همکاری جدی ننموده است. گذشته از این، رهبری جدید وزارت معادن و پطرولیم در آغاز کار خود وعده داد که معلومات دقیق معادن و قرار دادها را نشر خواهد کرد ولی تحلیل لیست قرارداد های معادن که توسط برنامه نظارت اجتماعی از صنایع استخراجی دیدبان شفافیت افغانستان صورت گرفت، نشان می دهد که این معلومات ناکافی، ناقص و دچار اشتباهات زیادِ است. با مراجعه به ویب سایت، بخش قراردادهای وزارت معادن و پطرولیم درک کرده می توانید که معلومات نشر نشده نه تنها کافی نیست بلکه هم نظم ندارد و دقیق بودن آن زیر سوال است. این موضوع خود نشان دهندۀ ضعف مدیریت یک بخش کوچک  وزارت است.

یافته های دیدبان شفافیت افغانستان نشان می دهد که از جمع 139 قرارداد که روی ویبسایت وزارت معادن و پطرولیم نشر شده است حدود 110 قرارداد آن فعال نشان داده شده است، حالانکه این رقم درست نیست. در بین 110 قرارداد که فعال نشان داده شده است، دیده می شود که تاریخ تعداد زیاد از قراردادها ختم شده و تعداد هم به تعلیق درآمده و تعد دیگر هم منحل شده است. نشر اطلاعات به اساس قانون دسترسی به اطلاعات یکی از مسولیت های وزارت ها است و مردم افغانستان حق دارد که به اساس اطلاعات دست داشته تصمیم اتخاذ نمایند و در صورت وجود مشکل در ادارات، دولت و نهادهای مسول را به پاسخگویی وادار کنند. این در حالیست که چالش های بزرگترِ دیگر نیز صد راه وزارت معادو بوده که خواستار توجه جدی است. از جمله چند مشکل که وزیر معادن و پطرولیم در یک نشست خبری به آن اشاره نموده و گفت: "شاید بسیار دشوار باشد که ما به پروژه های بسیار بزرگ فکر کنیم؛ بدون شک پروژه های بزرگ پیچیدگی های بسیاری دارد که ما هنوز ظرفیت مدیریتی آن را در کشور نداریم"[1] . این گونه برخورد با مسایل بزرگ کشوری، مشکلات بزرگ را آفریده می تواند. این در حالیست که وزارت معادن حتی مسایل ریز و پیش پا افتاده، مانند در دسترس قرار دادن معلومات ساده در در رابطه به قراردادهای کوچک معدنکاری، را حتی نمی تواند مدیریت کند. ضعف مدیریتی باعث می شود تا وزارت توانایی انجام پروژه های متوسط و کوچک معادن را نداشته باشد.

به اساس گزارش جلسه که شبکه دیدبان معادن افغانستان روز سه شنبه 29 دسمبر 2015 با وزیر معادن داشت[2]  هر سه محور اساسی برای مدیریت موثر و سالم معادن- چارچوب قانونی، مالی و اداری- در کشور با مشکلات جدی روبرو می باشد. آقای صبا با اشاره به موجودیت خلای قانونی در سکتور معادن، ابهام در پالیسی مالی این سکتور و کمبود ظرفیت در این اداره بیان داشت که تهداب این وزارت کج مانده شده و تا تهداب آن را جور نکنیم ما نمی توانیم بشکل درست از فعالیت های وزارت مدیریت کنیم. 

به گفته آقای صبا برای مدیریت سالم نیاز داریم تا سه کار اساسی را انجام بدهیم:

1. چهارچوب حقوقی ایجاد کنیم که این کار حداقل 10 سال را دربر خواهد گرفت.

2. نهاد مدیریت کننده ایجاد شود که شامل ریاست های سوری جیولوجی، کاردستر، مالیاتی و حقوقی می شود.

3. تشکیلات; که از 23 ریاست تقریبآ 3 یا 4 ریاست رییس داریم و دیگر ریاست ها خالی است.

ولی با وجود این همه مشکلات امید برای بهتر شدن مدیریت در وزارت معادن و پطرولیم وجود دارد، وزیر معادن با اشاره به مشکلات فراروی سکتور معادن بیان داشت که گام های اساسی برای رفع این مشکلات برداشته شده و در آینده نزدیک، دیدگاه کلی برای ساختن صنایع استخراجی در افغانستان در مشورت با کارشناسان و مردم تهیه و تصویب خواهد شد.

شبنم منصوری دستیار برنامه نظارتی از صنایع استخراجی و معادن و عضو دیدبان معادن افغانستان

[1] http://rahapress.af/%D9%88%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%AA-%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86-%D8%AA%D8%A7-5-%D8%B3%D8%A7%D9%84-%D8%A2%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D8%B1%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D9%86-%DA%A9%D9%88%DA%86%DA%A9/

[2] http://iwaweb.org/mining-watch-afghanistan-network-calls-for-serious-amendments-in-the-mineral-law-to-ensure-transparency-in-the-sector/